De jaren zestig. Ze spreken nog zeer tot de verbeelding. Enerzijds had jet het contrast tussen het strenge conservatisme, waar de oorlog in Vietnam als macaber hoogtepunt kan beschouwd worden. Langs de andere kant was er een vorm van optimisme, het zoeken naar een nieuwe cultuur, onafhankelijk en ongecensureerd. Dit mondde op het einde van het decenium uit in het festival van Woodstock. Dat beide levensopvattingen konden botsen werd net 50 jaar geleden bewezen in het Parijs van de studentenrevoltes.

De optimistische levensinstelling uitte zich ook in allerhande cultuurvormen. Je had popart, waar stripverhalen of blikken soep als basis van kunst dienden. De muziek van The Beatles ging steeds meer een psychedelische richting uit. In huiskamers en het straatbeeld verschenen telkens nieuwe kleuren en vormen, ondere andere door plastic waarvan de mogelijkheden onbeperkt leken. Filmmakers durfden ook, voorzichtig, meer experimenteren met bloot. Het ontwikkelen van de anticonceptiepil gaf daarenboven nog de mogelijkheid om een sexualiteit te beleven die lang ongekend was.

In die bijzonder stimulerende omgeving ontstond 1 van Nederlands meest verrassende strips uit dat decenium: Iris.

Het verhaal is vrij eenvoudig: een jong meisje droomt ervan een ster te worden, verlaat daarvoor haar geliefde Mark en komt in de klauwen van MG, de droomkoning. Die doet zijn naam alle eer aan en creëert een droombeeld van Iris. Het beeld primeert, de persoon Iris heeft afgedaan. Dat kan Mark niet laten gebeuren en hij tracht om zijn geliefde te onttrekken aan de verderfelijke invloed van MG. Of hij daar ook in slaagt is nog maar de vraag...

Deze strip zag het levenslicht in 1968. De tekeningen zijn van Tjong-Khing Thé. Hij gebruikt een heel vloeiende stijl. Geen scherpe hoeken of kanten, golvende lijnen zijn aan de orde. De inkleuring is in deze uitgave voor de allereerste keer gebeurt zolas Thé die ook voor ogen had en deze is fenomenaal! Inkleuring en tekeningen samen geven een perfect beeld van de sfeer die in de jaren zestig moet gehangen hebben.

Het verhaal is van Lo Hartog van Banda. Nu is dat niet helemaal correct. Banda schreef het scenario maar paste het voortdurend aan aan de tekeningen die Thé maakte. De strip schreef op die manier zichzelf.

50 jaar na de 1e uitgave brengt Sherpa een prachtige editie op groot formaat. De tekeningen komen perfect tot hun recht en een bijzonder lijvig dossier van bijna 60 pagina's completteert de uitgave. Talrijke illustratie maken dat je het dossier in 1 ruk uitleest en een zeer goed tijdsbeeld krijgt.

Zelfs het oorspronkelijke voorwoord van Banda uit 1968 is toegevoegd en dat is voor een groot stuk nog actueel, zij het met een zekere naïviteit.

De beperkte oplage van 800ex en de hogere prijsklasse maken dat dit album waarschijnlijk in niet al te veel boekenkasten zal opduiken. Maar geloof me, het is elke eurocent meer dan waard! Als tijdsdocument voor de jaren zestig of striphistorisch gezien, wie echt van de negende kunst houdt hoort dit te hebben! Want dit is Kunst!

Wat is kunst? Voor de ene is een drol op de stoep al kunst daar waar een andere zweert bij Monet of Rubens. Ik heb het verhaal ooit aangekocht bij het verschijnen van de eerste druk, het geheel is niet slecht opgebouwd, maar om dit nu kunst te noemen, dat gaat wel erg ver. Dan mag men de strips van Ercola colectief ook catalogiseren onder kunst

Tja daar zeg je zo wat... Monet en Rubens zijn allebei kunst, daarover is iederen het eens, ook al zijn ze zeer verschillend en is de ene veel minder mijn ding dan de andere...
En definities van kunst durven ook al wel eens verschillen, dus als experten er al over edetwisten gaan wij het zeker niet oplossen.
Waar ligt de grens tussen literatuur (kunst) en leesvoer (cultuuruiting)? Volgens een vriendin die in het onderwijs staat is dat als je zin hebt het nogmaals te lezen zelfs al ken je het verhaal.

Maar als het vernieuwend is, in overeenstemming met de tijdsgeest en daarvan zelfs een uiting blijkt te zijn, zich 50 jaar later nog stand kan houden en grafisch ook een duidelijke "rechtlijnigheid" vertoont overstijgt het wat mij betreft het gewone stripzijn. Nu ja, ik ben al wel eens erg enthousiast.

Het verhaal op zich is, op de keper beschouwd, eerder licht, dat beaam ik. Maar het is dan ook vooral de aanleiding tot het grafische experiment.

Ik ken de oorspronkelijke uitgave niet, maar in het dossier wordt duidelijk gesteld dat de inkleuring toen geenszins was wat Thé voor ogen had. Deze nieuwe uitgave wel. En ik ben er vrij zeker van dat die nieuwe inkleuring echt een meerwaarde betekent.

De oude inkleuring was inderdaad yech. Schreeuwerig tot en met. De nieuwe inkleuring heb ik nog niet gezien. Ga ik beslist eens inkijken.

Is dit een striprecensie of een politiek pamflet?

Zie in de recensie niets dat ik als politiek zou omschrijven hoor

Is het niet meer historische omkadering?

Leuk om je enthousiasme te lezen, maar om nou te stellen dat ik zoiets in mijn kast hoort omdat ik anders niet van de 9e kunst hou... Dat gaat wel erg ver.

Er is genoeg wat kunst genoemd wordt en in een museum hangt wat ik echt verschrikkelijk vind, maar daar staan dan mensen dan ook interessant bij te kijken en opmerkingen maken die voor mij nergens op slaan. Zo zie ik jou nu in de tuin iris lezen hoor :)

Ieder zijn smaak, laten we het daar bij houden :)

En dan fiets ik nu naar de bladenman om Oude meesters met Suske en Wiske te halen, dat is voor mij kunst!

De strip zelf kon in die tijd zeker als een politiek pamflet worden beschouwd. In de recensie probeerde ik dit inderdaad wat te kaderen. Met enthousiasme voor de strip in zijn tijdsgeest, maar dat houdt echt geen statement in over wat ik vind van die tijd.

Daar kan ik mle natuurlijk wel in vinden :-)