Recensie

Tom Poes en heer Bommel (De Bezige Bij) L1 Het kukel


Tom Poes en het kukel.

Onlangs verscheen 'De Tao van Toonder', een boek dat ik helaas nog niet gelezen heb en dat, naar ik begrepen heb, al uitverkocht is. Dat Marten Toonder in verband gebracht wordt met de Chinese gedachtewereld, doet mij deugd. Jaren geleden, toen ik 'Tom Poes en het kukel' las, werd ik ook getroffen door Toonders relatie met zeer oude Chinese wijsheid. Er zijn trouwens meerdere Bommelstrips waarin Marten zijn filosofische kijk op de wereld tentoonspreidt. Toonder wil evenwel geen leraar zijn, geen volksopvoeder. Marten maakt ons deelgenoot van zijn wijsheid door verhaaltjes waarin de humor voorop staat.

Het gaat hier om een buitengewoon origineel verhaal dat bovendien op onverbeterlijke wijze wordt verteld. Op zekere dag duiken er in de welvaartsstad Rommeldam vreemde wezentjes op, die op last van de 'Grote Droon' het brein van iedere inwoner onderzoeken op diens kukelgehalte. Ook al lees je deze strip tien keer, wat het kukel precies is blijft verborgen. De onsympathieke 'Grote Droon' dreigt Rommeldam te ontbinden wanneer er geen pluskukel gevonden wordt en de onrust binnen de stad is dan ook begrijpelijk. Om de stad van de ondergang te redden laat de hele intellectuele elite het kukel meten, maar zelfs markies de Cantecler blijkt niet aan de eisen te voldoen.

Ook al is het kukel niet te definiëren, in het verhaal zijn hier en daar wel wat aanwijzingen te vinden. Iemand met pluskukel is in ieder geval geen naprater. Iedereen wiens handel en wandel enkel en alleen berust op het klakkeloos absorberen van overgeleverde wijsheid uit een boek, bijv. bijbel of koran, dat is in ieder geval een minkukel. Iemand met pluskukel is zeker ook geen consumptiejunk, want de vervettende welvaart betekent stilstand voor het kukel. Het falen van professor Prlwytzkofsky geeft aan dat een pluskukel ook niets met IQ te maken heeft, maar dat het om een geestesgesteldheid gaat, om een bepaalde houding ten opzichte van de werkelijkheid waarvan wij deel uitmaken.

Een ding is duidelijk: de enige persoon die mogelijk over pluskukel beschikt is Wammes Waggel, maar hij is geen inwoner van Rommeldam en komt niet voor meting in aanmerking. Als Wammes over zijn burgerschap ondervraagd wordt antwoordt hij: "Ik ben geen inwoner, hoor. Ik woon niet; ik loop zo maar een beetje".
Wammes loopt niet zo maar een beetje: hij volgt de weg (een van de vertalingen van het begrip Tao). Hij is het toonbeeld van de ware wijze uit het Taoïsme. De kern van de Taoïstische filosofie is gelegen in de eenvoud, de spontaniteit (de weg van de natuur) en de onthechtheid (niet vastzitten aan bezit of genot). Als je een taoïst vraagt wat gelukkig zijn is, zal hij hoogst waarschijnlijk antwoorden : "Lachen en niet weten waarom". Een westerling zal bij een dergelijke lacher vermoedelijk naar zijn hoofd wijzen en bedenkelijk kijken. Wammes is de eenvoud zelf, die alles enigjes vindt en gewoon doet wat zijn hart hem ingeeft. Als een Taostisch kunstenaar een wijze moet uitbeelden, krijg je een prent waarop een dwaas met een bète lach te zien is. Alleen in een land dat Tao kent kan Boeddha lachend en met een dikke volgegeten buik worden voorgesteld.

Hoe Rommeldam de totale ontbinding toch nog ontloopt kan de stripliefhebber natuurlijk alsnog lezen en ik raad hem of haar dat ten stelligste aan. Maar de lezer is nu gewaarschuwd, het gaat uiteindelijk om die ene wijze: Wammes Waggel, de Socrates van Rommeldam.

'Tom Poes en het kukel' is een strip die buiten elke categorie valt en het is dan ook niet verwonderlijk dat dit album op zoveel toplijsten ontbreekt.



Dit is een officiële stripinfo.be recensie, geplaatst door een medewerker van ons team. stripinfo.be werkt samen met uitgevers om u deze recencies te brengen.